استعمال سیگار می‌تواند احتمال بروز پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه را تا چهار برابر بالا ببرد.

بیماری‌های لثه یکی از مشکلات شایع در سلامت دهان و دندان هستند که می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشند. دکتر امیررضا احمدی‌نیا، جراح و متخصص بیماری‌های لثه و ایمپلنت و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی گلستان، با اشاره به نتایج پژوهش‌های علمی در این زمینه، توضیح داد که عوامل مؤثر در بروز بیماری‌های لثه به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: عوامل التهابی و عوامل غیرالتهابی.

عوامل التهابی معمولاً ناشی از فعالیت میکروب‌ها و تجمع پلاک‌های دندانی هستند. پلاک دندان مجموعه‌ای از میکروب‌ها و ذرات غذایی است که به مرور زمان روی دندان‌ها جمع می‌شود و اگر به موقع پاک نشود، می‌تواند باعث التهاب لثه شود. این التهاب اولیه لثه یا ژنژیویت نامیده می‌شود و در مراحل ابتدایی، بیماری خودمحدودشونده است. به عبارتی دیگر، ژنژیویت ممکن است بدون علائم شدید و با رعایت بهداشت دهان، کنترل شود. با این حال، اگر بهداشت دهان و دندان رعایت نشود، التهاب لثه پیشرفت کرده و به مرحله پریودنتیت می‌رسد. پریودنتیت بیماری مزمنی است که با تخریب بافت‌های نگهدارنده دندان، شامل لثه، رباط‌های پریودنتال و استخوان فک همراه است. این روند تخریبی باعث کاهش استحکام دندان‌ها و در نهایت از دست رفتن دندان‌ها می‌شود.

دکتر احمدی‌نیا خاطرنشان کرد که سیگار یکی از عوامل غیرالتهابی مهم در بروز بیماری‌های لثه محسوب می‌شود. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مصرف دخانیات می‌تواند خطر ابتلا به التهاب لثه و پریودنتیت را تا چهار برابر افزایش دهد. مواد شیمیایی موجود در سیگار عملکرد سیستم ایمنی را مختل می‌کنند و توانایی بدن برای مقابله با عفونت‌های دهانی و التهابات لثه را کاهش می‌دهند. همچنین، نیکوتین موجود در سیگار باعث کاهش جریان خون در بافت لثه شده و روند بهبودی را به تأخیر می‌اندازد. همین عوامل باعث می‌شوند که افراد سیگاری حتی با رعایت بهداشت دهان و دندان، بیشتر در معرض آسیب‌های جدی لثه باشند.

از سوی دیگر، عوامل التهابی و نقش پلاک‌های میکروبی در ایجاد بیماری‌های لثه نیز بسیار پررنگ است. پلاک‌ها اگر به صورت منظم با مسواک زدن و استفاده از نخ دندان از بین نروند، می‌توانند به رسوبات سخت‌تر و مقاوم‌تر به نام تارتار تبدیل شوند. این تارتارها سطح مناسبی برای تکثیر باکتری‌ها فراهم می‌کنند و التهاب لثه را تشدید می‌نمایند. التهاب مزمن ناشی از تجمع پلاک و تارتار می‌تواند به تخریب استخوان و رباط‌های نگهدارنده دندان منجر شود و درمان بیماری را پیچیده‌تر و طولانی‌تر کند.

دکتر احمدی‌نیا همچنین بر اهمیت پیشگیری تأکید کرد و گفت: رعایت بهداشت دهان و دندان، شامل مسواک زدن حداقل دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید، استفاده منظم از نخ دندان و دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده، نقش بسیار مهمی در کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های لثه دارد. علاوه بر این، مراجعه منظم به دندانپزشک برای پاکسازی حرفه‌ای دندان‌ها و کنترل سلامت لثه‌ها می‌تواند روند پیشرفت بیماری را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

وی به نقش تغذیه و سبک زندگی نیز اشاره کرد و افزود که رژیم غذایی حاوی قند و کربوهیدرات‌های ساده می‌تواند رشد باکتری‌ها در دهان را تشدید کرده و التهاب لثه را افزایش دهد. مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین C، ویتامین D و کلسیم، همراه با آب کافی، می‌تواند به تقویت بافت‌های لثه و استخوان‌های نگهدارنده دندان کمک کند. همچنین ترک دخانیات و کاهش مصرف الکل از عوامل مهم پیشگیری غیرمستقیم محسوب می‌شوند.

متخصص بیماری‌های لثه با اشاره به اینکه بیماری‌های پریودنتال تنها مشکل دهان و دندان نیستند، گفت: التهاب مزمن لثه و عفونت‌های بافت‌های اطراف دندان می‌توانند اثرات سیستمیک نیز داشته باشند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که پریودنتیت با افزایش خطر بیماری‌های قلبی، دیابت و عفونت‌های مزمن در بدن مرتبط است. بنابراین، سلامت لثه‌ها نه تنها برای حفظ دندان‌ها بلکه برای سلامت کلی بدن اهمیت دارد.

در نهایت، دکتر احمدی‌نیا یادآور شد که تشخیص زودهنگام بیماری‌های لثه، پیشگیری فعالانه و درمان به موقع می‌تواند از پیشرفت بیماری و بروز عوارض جدی جلوگیری کند. وی تصریح کرد: هرگونه خونریزی لثه، تورم، درد و تغییر رنگ لثه‌ها باید جدی گرفته شود و فرد به دندانپزشک مراجعه نماید. همچنین، بیماران سیگاری باید بدانند که ترک دخانیات می‌تواند تأثیر چشمگیری در کاهش ریسک بیماری‌های لثه و بهبود روند درمان داشته باشد.

در مجموع، سلامت لثه‌ها نتیجه تعامل عوامل میکروبی، سبک زندگی و رعایت بهداشت دهان و دندان است. پلاک‌های میکروبی عامل اصلی ایجاد التهاب هستند و مصرف سیگار و سایر دخانیات، سوءتغذیه، کم‌آبی بدن و استرس می‌توانند شرایط را تشدید کنند. پیشگیری از طریق رعایت بهداشت دهان، رژیم غذایی مناسب، پرهیز از دخانیات و مراجعه منظم به دندانپزشک، بهترین راهکار برای حفظ سلامت لثه و دندان‌ها است.

به نقل از سایت وزارت بهداشت