افزایش سنگ ادراری در کودکان، اهمیت توجه والدین به تغذیه و تحرک را پررنگ‌تر می‌کند.
مصرف زیاد نمک، قند، کم‌آبی و کم‌تحرکی از عوامل اصلی افزایش سنگ‌های ادراری در کودکان هستند؛ با آب کافی، کاهش نمک و شکر و فعالیت بدنی می‌توان تا حد زیادی از بروز آن پیشگیری کرد.
افزایش بروز سنگ‌های ادراری در کودکان و اهمیت نقش والدین در پیشگیری
سنگ‌های ادراری یا همان سنگ کلیه، سال‌ها به‌عنوان یکی از مشکلات شایع در بزرگسالان شناخته می‌شدند، اما متأسفانه طی سال‌های اخیر روند ابتلای کودکان به این بیماری رو به افزایش بوده است. متخصصان علت این موضوع را بیشتر به تغییر سبک زندگی، تغذیه ناسالم، کم‌تحرکی و عوامل محیطی نسبت می‌دهند. دکتر سیدزاده، عضو هیأت علمی دانشگاه، در این زمینه توضیح داده است که عادات غذایی و رفتاری نادرست، از اصلی‌ترین دلایل بروز سنگ ادراری در سنین پایین هستند.
عوامل محیطی و تغذیه‌ای مؤثر
یکی از مهم‌ترین عوامل محیطی که در شکل‌گیری سنگ‌های ادراری نقش دارد، مصرف بیش از اندازه نمک است. امروزه غذاهای آماده، فست‌فودها، تنقلات شور و مواد غذایی فرآوری‌شده جایگزین غذاهای خانگی سالم شده‌اند. این تغییر الگوی غذایی باعث شده است که دریافت نمک کودکان به میزان قابل توجهی بالاتر از حد توصیه‌شده باشد. مصرف زیاد نمک نه‌تنها فشار خون را در آینده افزایش می‌دهد بلکه خطر تجمع مواد معدنی در کلیه و تشکیل سنگ را چند برابر می‌کند.
عامل مهم دیگر، کمبود مصرف آب است. بسیاری از کودکان عادت به نوشیدن آب کافی ندارند، به‌ویژه در فصل‌های گرم سال یا هنگام فعالیت بدنی. کم‌آبی بدن غلظت ادرار را افزایش داده و امکان رسوب املاحی مانند کلسیم و اگزالات را بیشتر می‌کند. در نتیجه، احتمال تشکیل سنگ کلیه در کودکان بالا می‌رود.
چاقی در کودکان که معمولاً نتیجه تحرک کم و استفاده بیش از حد از غذاهای پرکالری است، یکی دیگر از عوامل تشدیدکننده بروز سنگ‌های ادراری محسوب می‌شود. کودکان امروز ساعات زیادی را صرف تماشای تلویزیون، بازی‌های رایانه‌ای یا استفاده از تلفن همراه می‌کنند. این کم‌تحرکی در کنار رژیم غذایی نامناسب، نه‌تنها وزن آن‌ها را افزایش می‌دهد بلکه عملکرد کلیه‌ها را نیز تحت فشار قرار داده و زمینه را برای بروز سنگ فراهم می‌کند.
مصرف زیاد قند و شیرینی‌ها از دیگر عوامل مهمی است که در شکل‌گیری سنگ‌های کلیه نقش دارد. نوشیدنی‌های شیرین، آب‌میوه‌های صنعتی و خوراکی‌های پرقند، هم باعث افزایش وزن و چاقی می‌شوند و هم ترکیب ادرار را به شکلی تغییر می‌دهند که زمینه ایجاد سنگ بیشتر شود.
پیشگیری همیشه آسان‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان است. دکتر سیدزاده در همین رابطه توصیه می‌کند که والدین چند اقدام ساده ولی حیاتی را در برنامه زندگی فرزندان خود بگنجانند:
1. افزایش مصرف آب: کودکان باید روزانه به مقدار کافی آب بنوشند. والدین می‌توانند با استفاده از بطری‌های رنگی و جذاب، یا یادآوری مداوم، این عادت را در فرزندانشان تقویت کنند.
2. کاهش مصرف نمک: استفاده کمتر از نمک در پخت‌وپز خانگی و پرهیز از خرید غذاهای آماده و فست‌فودها بسیار مؤثر است.
3. کاهش مصرف شکر و نوشیدنی‌های شیرین: جایگزین کردن میوه تازه به‌جای خوراکی‌های صنعتی می‌تواند به سلامت کلیه‌ها کمک کند.
4. افزایش تحرک بدنی: ورزش و بازی‌های گروهی نه‌تنها از اضافه‌وزن جلوگیری می‌کنند بلکه باعث بهبود عملکرد کلیه و دفع بهتر مواد زائد از بدن می‌شوند.
هرچند اصلاح سبک زندگی و تغذیه، اصلی‌ترین راهکار پیشگیری از بروز سنگ کلیه در کودکان است، اما در برخی موارد لازم است بررسی‌های پزشکی کامل انجام شود. اگر کودک علائمی مانند درد پهلو، خون در ادرار، سوزش هنگام دفع یا تکرر ادرار داشته باشد، مراجعه به پزشک ضروری است. در صورت تشخیص سنگ، گاهی نیاز به دارودرمانی یا حتی مداخلات بیشتر وجود دارد.
آموزش والدین در این زمینه اهمیت ویژه‌ای دارد. والدین باید بدانند که هرگونه بی‌توجهی به عادات غذایی کودکان می‌تواند در آینده سلامت کلیه‌های آن‌ها را به خطر بیندازد. تغذیه سالم، نوشیدن آب کافی و داشتن تحرک، باید از سنین پایین به عنوان عادت در کودکان نهادینه شود.
در نهایت، می‌توان گفت افزایش بروز سنگ‌های ادراری در کودکان زنگ خطری جدی برای خانواده‌ها و جامعه است. عواملی مانند مصرف بیش از حد نمک و قند، نوشیدن ناکافی آب، کم‌تحرکی و چاقی از مهم‌ترین دلایل این مشکل هستند. با این حال، پیشگیری از این بیماری در کودکان امکان‌پذیر است؛ کافی است والدین با دقت بیشتری به تغذیه و سبک زندگی فرزندانشان توجه کنند و در صورت مشاهده هرگونه علامت هشداردهنده، به‌موقع به پزشک مراجعه نمایند.
به نقل از سایت وزارت بهداشت