تقویت همکاری‌های مشترک ایران و کوبا در زمینه واکسن و فناوری‌های زیستی
هیأت عالی‌رتبه وزارت بهداشت ایران در سفر به کوبا با مقامات این کشور دیدار کرد و دو طرف بر توسعه همکاری‌های علمی، دارویی و به‌ویژه انتقال فناوری تولید واکسن از جمله پنوموکوک تأکید کردند. این روابط که سابقه‌ای بیش از سه دهه دارد، در حوزه‌هایی چون بیوتکنولوژی، تولید دارو و واکسن و تقویت نظام‌های بهداشتی دو کشور ادامه خواهد یافت.
سفر هیأت عالی‌رتبه وزارت بهداشت جمهوری اسلامی ایران به کوبا فرصتی ارزشمند برای تعمیق روابط علمی، پژوهشی و بهداشتی دو کشور فراهم کرد. در این سفر، نمایندگان ایران در دیداری رسمی با دکتر تاینا مارگاریتا کروز، جانشین وزیر بهداشت کوبا، و جمعی از مدیران و مسئولان ارشد حوزه سلامت این کشور شرکت کردند. هدف اصلی این ملاقات، بررسی ظرفیت‌های مشترک و گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های مختلف سلامت، داروسازی و بیوتکنولوژی بود.
در این نشست، مقامات دو کشور بر ادامه همکاری‌های پیشین و تقویت تعاملات جدید تأکید کردند. قائم‌مقام وزیر بهداشت کوبا گزارشی جامع از وضعیت بهداشت و درمان این کشور ارائه داد و به نقش مهم بیوتکنولوژی در پیشرفت‌های علمی و پزشکی کوبا اشاره کرد. او تأکید داشت که در کوبا، حوزه سلامت پیوند عمیقی با تحقیقات بیوتکنولوژی دارد و همین امر سبب شده این کشور در عرصه تولید دارو و واکسن در سطح منطقه و جهان جایگاهی ویژه پیدا کند.
یکی از محورهای اصلی این گفتگوها، پیگیری تفاهم‌نامه‌های گذشته بین ایران و کوبا بود. به‌ویژه قرارداد همکاری بین انستیتو پاستور ایران و مؤسسه واکسن فینلای کوبا برای انتقال فناوری تولید واکسن پنوموکوک از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. علاوه بر این، دو طرف درباره توسعه ظرفیت‌های جدید در تولید واکسن‌های دیگر نیز بحث و تبادل نظر داشتند. کوبا سابقه‌ای طولانی و درخشان در زمینه تولید واکسن دارد و توانسته است نیاز داخلی خود را تأمین کرده و بخشی از تولیدات را نیز صادر کند.
در ادامه این جلسه، گزارشی از فعالیت‌های گروه بایوکوبافارما ارائه شد. این گروه به عنوان بازوی اصلی صنعت دارویی کوبا، مسئولیت تولید و تأمین بیش از ۱۰۰۰ محصول دارویی، واکسن و کیت تشخیصی را بر عهده دارد. همچنین تولید حدود ۱۰ واکسن پرمصرف و استراتژیک در این کشور توسط همین مجموعه انجام می‌شود. این توانمندی‌ها موجب شده است کوبا با وجود محدودیت‌های اقتصادی و تحریم‌ها، در حوزه سلامت و داروسازی دستاوردهای مهمی به دست آورد. به همین دلیل، امید به زندگی در کوبا به حدود ۷۸ سال رسیده که در مقایسه با بسیاری از کشورهای منطقه، جایگاهی قابل توجه محسوب می‌شود.
از سوی دیگر، دکتر علی جعفریان به نمایندگی از ایران، گزارشی کلی از ساختار نظام سلامت کشورمان ارائه داد. او ضمن معرفی شبکه گسترده بهداشتی و درمانی ایران، به دستاوردهای مهمی مانند مدل موفق مراقبت‌های اولیه بهداشتی اشاره کرد؛ مدلی که سال‌هاست به عنوان الگویی کارآمد در سطح بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته است. وی همچنین بر اجرای برنامه پزشکی خانواده به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی دولت در حوزه سلامت تأکید کرد و آن را گامی مهم برای بهبود کیفیت خدمات بهداشتی در ایران دانست.
در حاشیه این سفر، هیأت ایرانی با مقامات و مسئولان ارشد بخش‌های مختلف کوبا نیز دیدار و گفتگو داشتند. از جمله این دیدارها می‌توان به ملاقات با معاون وزارت امور خارجه، معاون وزارت تجارت خارجی و سرمایه‌گذاری، رئیس و مدیران سازمان غذا و داروی کوبا (CECMED)، مدیران مؤسسه واکسن فینلای (Finlay)، مرکز مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی (CIGB)، هولدینگ بایوکوبافارما، مرکز ایمونولوژی مولکولی (CIM) و همچنین بازدید از بیمارستان بزرگ Hermanos Ameijeiras با ظرفیت ۵۰۰ تخت اشاره کرد. این جلسات علاوه بر تبادل تجربیات، زمینه‌های جدیدی از همکاری را نیز مشخص کرد که می‌تواند در آینده به شکل پروژه‌های مشترک عملیاتی شود.
شایان ذکر است روابط علمی و پزشکی ایران و کوبا سابقه‌ای بیش از سه دهه دارد. نخستین همکاری جدی بین دو کشور در حوزه سلامت به انتقال فناوری تولید واکسن هپاتیت B از مرکز مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی کوبا به انستیتو پاستور ایران بازمی‌گردد. این تجربه موفق باعث شد تا مسیر همکاری‌های بعدی هموار شود. در سال‌های اخیر نیز تولید مشترک واکسن کووید-۱۹ با نام «پاستوکووک» از دستاوردهای مهم این روابط بوده است. اکنون نیز انتقال فناوری تولید واکسن پنوموکوک به ایران در دست اجراست که می‌تواند در آینده نزدیک به بهره‌برداری برسد و نقش مهمی در ارتقای نظام واکسیناسیون کشور ایفا کند.
همچنین وزارت بهداشت ایران ریاست کمیسیون مشترک همکاری‌های ایران و کوبا را بر عهده دارد و مقرر شده است نوزدهمین جلسه این کمیسیون به‌زودی در کوبا برگزار شود. این نشست می‌تواند فرصت تازه‌ای برای مرور پروژه‌های جاری، تعریف همکاری‌های جدید و توسعه روابط در عرصه‌های نوین مانند فناوری‌های پزشکی، داروسازی پیشرفته و آموزش نیروهای متخصص باشد.
در این سفر، دکتر احسان مصطفوی، سرپرست انستیتو پاستور ایران، دکتر قباد مرادی، مدیرکل بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، و دکتر رحمان شکری، مدیر پروژه واکسن پاستوکووک نیز هیأت ایرانی را همراهی کردند. حضور این افراد نشان‌دهنده اهمیت بالای موضوع واکسن و همکاری‌های علمی در دستور کار این سفر بود.
جمع‌بندی اینکه سفر هیأت عالی‌رتبه ایرانی به کوبا نه تنها فرصتی برای تقویت روابط دیرینه دو کشور در حوزه سلامت بود، بلکه چشم‌اندازهای جدیدی برای همکاری‌های آینده ایجاد کرد. با توجه به تجربیات موفق گذشته و ظرفیت‌های علمی و پژوهشی موجود، انتظار می‌رود که ایران و کوبا در سال‌های پیش رو شاهد توسعه همکاری‌های گسترده‌تر در زمینه تولید دارو، واکسن، بیوتکنولوژی و آموزش باشند؛ همکاری‌هایی که می‌تواند منافع دو طرف را تأمین کرده و به ارتقای سلامت عمومی در هر دو کشور کمک کند.
به نقل از وزارت بهداشت