اهمیت اصلاح تنبلی چشم در کودکان قبل از سن ۱۰ سالگی

تنبلی چشم یکی از شایع‌ترین مشکلات بینایی در کودکان به شمار می‌رود و دکتر غلامرضا خاتمی‌نیا فوق تخصص چشم و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در گفتگو با وبدا بر اهمیت درمان به موقع آن تاکید دارد او توضیح داد که این مشکل در صورتی که به موقع تشخیص داده نشود می‌تواند منجر به کاهش دائمی بینایی شود و فرصت اصلاح بینایی از دست برود در حقیقت دوره طلایی تکامل چشم از بدو تولد تا حدود ده سالگی ادامه دارد و در این بازه زمانی اگر تصاویر واضح بر روی شبکیه تشکیل نشوند چشم به درستی تکامل پیدا نمی‌کند

وی افزود مهم‌ترین دلایل تنبلی چشم شامل عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی دوربینی و آستیگماتیسم است کودکانی که به عینک نیاز دارند ولی از آن استفاده نمی‌کنند تصاویر واضح بر روی شبکیه تشکیل نمی‌شود و همین موضوع می‌تواند باعث تنبلی چشم شود علاوه بر آن، انحراف چشم یا استرابیسم یکی دیگر از عوامل مهم است در این حالت چشم‌ها در یک راستا قرار نمی‌گیرند و مغز برای جلوگیری از دوبینی تصویر چشم ضعیف‌تر را نادیده می‌گیرد که به مرور زمان منجر به تنبلی چشم می‌شود همچنین مشکلاتی مانند افتادگی پلک یا آب مروارید که مانع رسیدن نور کافی به شبکیه می‌شوند نیز می‌توانند تکامل بینایی را مختل کنند

دکتر خاتمی‌نیا تاکید کرد که غربالگری و تشخیص زودهنگام نقش بسیار مهمی در درمان تنبلی چشم دارد و توصیه می‌شود کودکان در سنین مختلف مورد معاینه قرار گیرند والدین نیز باید نسبت به علائم هشداردهنده حساس باشند و در صورت مشاهده هر گونه ناهنجاری سریعاً کودک را به چشم‌پزشک ارجاع دهند علائمی مانند عدم قرارگیری چشم‌ها در یک راستا حساسیت به نور و نورگریزی ریزش اشک مداوم نیاز به نزدیک شدن بیش از حد به تلویزیون یا کتاب برای دیدن تصاویر و عدم توجه نوزاد به چهره مادر یا اسباب‌بازی‌های رنگی نباید نادیده گرفته شود

وی توضیح داد که درمان تنبلی چشم در دوره طلایی از بدو تولد تا ده سالگی قابل انجام است و پس از این سن درمان بسیار دشوار یا حتی غیرممکن می‌شود بنابراین والدین باید هر گونه علامت هشداردهنده را جدی بگیرند و به موقع اقدام کنند روش‌های درمان شامل استفاده از عینک برای اصلاح عیوب انکساری و در صورت نیاز بستن چشم مفیدتر است با بستن چشم سالم مغز مجبور می‌شود از چشم ضعیف استفاده کند و بینایی آن بهبود یابد در برخی موارد برای رفع علت زمینه‌ای مانند انحراف شدید یا افتادگی پلک ممکن است نیاز به جراحی باشد

این فوق تخصص چشم افزود آمارها نشان می‌دهد حدود چهار تا پنج درصد از جامعه به تنبلی چشم مبتلا هستند که این میزان نشان‌دهنده شیوع نسبتاً بالای این بیماری است بنابراین برنامه‌های غربالگری در مدارس و مراکز بهداشتی اهمیت ویژه‌ای دارند و می‌توانند نقش موثری در تشخیص به موقع و پیشگیری از مشکلات بینایی بلندمدت ایفا کنند

وی همچنین به خانواده‌ها توصیه کرد که توجه به سلامت چشم کودکان باید در اولویت باشد و معاینات دوره‌ای را جدی بگیرند زیرا درمان به موقع می‌تواند بینایی کودک را حفظ کند و از عوارض دائمی جلوگیری کند همچنین اصلاح عادات دیداری کودکان مانند نزدیک نشستن بیش از حد به تلویزیون و کتاب و استفاده صحیح از عینک و رعایت توصیه‌های پزشک نقش مهمی در موفقیت درمان دارد

دکتر خاتمی‌نیا یادآور شد که والدین باید حساسیت بیشتری نسبت به تکامل بینایی نوزادان و کودکان داشته باشند نوزاد هنگام شیر خوردن باید به چهره مادر نگاه کند یا به اسباب‌بازی‌های رنگی توجه نشان دهد در صورت عدم توجه این علائم باید به عنوان هشدار تلقی شود و اقدام به معاینه دقیق شود

وی تأکید کرد که تنبلی چشم یک فرصت درمانی دارد و استفاده از این فرصت می‌تواند کیفیت بینایی کودک را تضمین کند درمان‌های به موقع و صحیح می‌تواند از بروز کاهش دائمی بینایی جلوگیری کند و شرایطی فراهم کند که کودک در آینده با مشکلات بینایی مواجه نشود

به گفته دکتر خاتمی‌نیا والدین باید با دقت و توجه کامل به علائم ظاهری و رفتاری چشم‌های فرزندان خود توجه کنند و در صورت مشاهده هر گونه ناهنجاری به سرعت کودک را به متخصص ارجاع دهند توجه به سلامت چشم و پیشگیری از تنبلی چشم نه تنها به رشد سالم بینایی کمک می‌کند بلکه موجب ارتقای کیفیت زندگی و عملکرد تحصیلی و اجتماعی کودکان نیز می‌شود

وی در پایان تاکید کرد که والدین باید از برنامه‌های غربالگری و معاینات دوره‌ای چشم کودکان استفاده کنند و هر گونه علامت مشکوک را جدی بگیرند تا با اقدامات درمانی مناسب فرصت طلایی درمان تنبلی چشم از دست نرود و کودک بتواند بینایی سالم و کاملی داشته باشد این مراقبت‌ها نقش مهمی در تضمین سلامت چشم کودکان و پیشگیری از مشکلات بینایی در آینده دارند

 

به نقل از وزارت بهداشت